Ο χάλκινος όφις (Ευαγγελικό Ανάγνωσμα Κυριακής Προ της Υψώσεως)

(Ιωα. γ΄ 13-17)

Εἶπεν ὁ Κύριος· Οὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου. Καὶ καθὼς Μωϋσῆς ὕψωσεν τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ, οὕτως ὑψωθῆναι δεῖ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων ἐν αὐτῷ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. Οὕτως γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον, ὥστε τὸν υἱὸν τὸν μονογενῆ ἔδωκεν, ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται ἀλλ΄ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. Οὐ γὰρ ἀπέστειλεν ὁ Θεὸς τὸν υἱὸν εἰς τὸν κόσμον ἵνα κρίνῃ τὸν κόσμον, ἀλλ’ ἵνα σωθῇ ὁ κόσμος δι’ αὐτοῦ.

Στη θεολογική Του ομιλία με τον Νικόδημο ο Κύριος, για να κάνει πιστευτή τη διδασκαλία Του ανατρέχει στα περασμένα γεγονότα της Παλαιάς Διαθήκης. Δεν το έκανε αυτό τυχαίως. Ήθελε πρώτα-πρώτα να διδάξει τους ανθρώπους ότι έχουν συγγένεια τα παλαιά συμβάντα στην πρώτη Διαθήκη με τα νέα της δεύτερης και Καινής· και δεύτερο, για να τονίσει την εκουσιότητα του πάθους Του. Επειδή ο ίδιος το ήθελε, ανεβαίνει στον Σταυρό. Διηγείται, λοιπόν, μια παλαιά ιστορία. Όταν οι Εβραίοι περιπλανώντουσαν στην έρημο, είχαν πληγεί από τα δαγκώματα φιδιών, που έβγαιναν σε κείνη την περιοχή και πολλοί πέθαναν. Τότε ο Θεός διέταξε τον Μωυσή να κατασκευάσει ένα χάλκινο φίδι και να το στήσει ψηλά κι όποιος πληγωμένος αντίκριζε αυτό, σωζόταν, δηλαδή γιατρευόταν «καὶ ἐποίησε Μωυσῆς ὄφιν χαλκοῦν καὶ ἔστησεν αὐτὸν ἐπὶ σημείου, καὶ ἐγένετο ὅταν ἔδακνεν ὄφις ἄνθρωπον, καὶ ἐπέβλεπεν ἐπὶ τὸν ὄφιν τὸν χαλκοῦν καὶ ἔζη» (Ἀριθ. 21, 9).

Το σύμβολο και η πραγματικότητα

Ποια σχέση υπάρχει μεταξύ της συμβολικής αυτής πράξεως της Παλαιάς Διαθήκης και της σταυρικής θυσίας του Χριστού; Ο ιερός Χρυσόστομος κάνει την εξής παρατήρηση: «Πώς είναι δυνατό να πιστεύσει κάποιος στον εσταυρωμένο, όταν κι αυτός είναι κυριευμένος απ’ τον θάνατο; Έτσι μας οδηγεί στην παλαιά εκείνη ιστορία. Εάν οι Ιουδαίοι, που είχαν πληγωθεί από τα φίδια, βλέποντας το κρεμασμένο χάλκινο φίδι σωζόντουσαν, πολύ περισσότερο αυτοί που πιστεύουν στον εσταυρωμένο Υιό του Θεού θα απολαύσουν μεγαλύτερη ευεργεσία». Η σταύρωση του Χριστού έγινε από αγάπη προς τον άνθρωπο κι όχι εξαιτίας της αδυναμίας του Κυρίου μας. Γι’ αυτό «ὁ ἔμψυχος αὐτοῦ ναὸς σταυροῦται», ώστε όποιος πιστεύει σ’ Αυτόν να μη χάνεται, αλλά να έχει ζωή αιώνια (Ἰω. 3, 16).

Ένας σύγχρονος θεολόγος μάς λέγει πως ο χάλκινος όφις είναι τύπος του σταυρωθέντος Χριστού. Τύπος είναι μια άφθογγη προφητεία, ένα αντικείμενο ή ένα γεγονός ή μια πράξη της Παλαίας Διαθήκης, τα οποία «χωρίς λόγια» προφητεύουν ένα από τα μεγάλα πρόσωπα και γεγονότα της Καινής Διαθήκης. Εκεί ο παλαιός Ισραήλ, εδώ η Εκκλησία. Εκεί τα φίδια και το δηλητήριό τους, εδώ οι δυνάμεις του πονηρού και η αμαρτία. Εκεί ο σωματικός θάνατος, εδώ ο αιώνιος θάνατος. Εκεί ο χάλκινος όφις, εδώ ο εσταυρωμένος Χριστός. Εκεί πρόσκαιρη απαλλαγή απ’ τον θάνατο σ’ όσους προσέβλεπαν στο χάλκινο φίδι, εδώ αιώνια ζωή σ’ αυτούς που πιστεύουν στον Χριστό. Ο άγιος Θεοφύλακτος γράφει πως με την πίστη στο πρόσωπο του Χριστού, «τὸν ψυχικὸν ἐκφεύγομεν θάνατον».

Το δηλητήριο της αμαρτίας

Η αμαρτία είναι πικρή και ανθρωποκτόνος. Με πολλούς τρόπους δαγκώνει την ψυχή του ανθρώπου και εκχέει μέσα στη φύση μας τον ιό της φαυλότητας. Είναι άβυσσος πικρίας και εισέρχεται μέσα στα εσώτατα της ψυχής του ανθρώπου. Δηλητηριάζει τα νοήματα και τις πράξεις μας. Μας απομακρύνει απ’ τον Θεό και μας στερεί τη ζωή Του. Κανείς δεν μπορεί να νικήσει από μόνος του την ενέργεια της πολυειδούς αμαρτίας, εάν δεν βοηθήσει ο Θεός. Χρειαζόμαστε την άνωθεν επικουρία. Ο απόστολος Παύλος το λέγει αυτό καθαρά στην προς Ρωμαίους επιστολή του: «Ὁ Θεὸς τὸν ἐαυτοῦ υἱὸν πέμψας ἐν ὁμοιώματι σαρκὸς ἁμαρτίας καὶ περὶ ἁμαρτίας, κατέκρινε τὴν ἁμαρτίαν ἐν τῇ σαρκὶ» (8, 3), δηλαδή ο Χριστός πήρε το δικό μας σώμα, σταυρώθηκε και κατέκρινε την αμαρτία. Ο Κύριος έγινε πρόξενος σωτηρίας για τους ανθρώπους που θα πιστεύσουν σ’ Αυτόν. Μεγάλη είναι η αγάπη του Χριστού για τον άνθρωπο. Ο Χριστός ο αθάνατος, ο άναρχος, η απέραντη μεγαλοσύνη, εμάς που ήμασταν «γη και σποδός» και φορτωμένοι με μύρια αμαρτήματα, που συνεχώς δείχναμε την αγνωμοσύνη μας στον Θεό, μας αγάπησε πολύ και έδωσε τον εαυτό Του να σταυρωθεί για τη σωτηρία μας.

Ο δικός μας αγώνας

Ο πιστός χριστιανός κάνει έναν διαρκή αγώνα εναντίον της αμαρτίας, που έχει πολλές μορφές. Η διψυχία, η μνησικακία, οι πορνικές πράξεις, η έλλειψη αγάπης, ή μη επίγνωση των αμαρτιών μας και πολλά άλλα είναι τα δαγκώματα των πονηρών όφεων. Πολλοί από μας έχουμε προκαλέσει τον ψυχικό μας θάνατο και δεν τον καταλαβαίνουμε. Αντικρίζω τον εσταυρωμένο σημαίνει πως κάνω ανενέργητη την αμαρτία. Στο πρόσωπο του Κυρίου μας να στρέψουμε όλη την προσοχή μας και τον αγώνα μας, για να θεραπευθούμε.

Αγαπητοί αδελφοί, ας μην αφήσουμε την αμαρτωλή καλοπέραση και την ευμάρεια να μας δηλητηριάζουν. Η άσκηση και η σταύρωση των παθών μας, που γίνεται με τη βοήθεια του Χριστού, θα μας χαρίσει την εσωτερική μας ειρήνη και την αληθινή ζωή. Αμήν.

            Μητροπ. Εδέσσης Ιωήλ, Ο επιούσιος Άρτος

«Εορτάσωμεν, πιστοί, εορτήν πνευματικήν…» - Οσίου Παϊσίου του Αγιορείτου

«Εορτάσωμεν, πιστοί, εορτήν πνευματικήν…»^[1]

Ο Χριστός με την μεγάλη Του αγάπη και με την μεγάλη Του αγαλλίαση που σκορπάει στις ψυχές των πιστών με όλες τις άγιες γιορτές Του μας ανασταίνει αληθινά, αφού μας ανεβάζει ψηλά πνευματικά. Αρκεί να συμμετέχουμε και να έχουμε όρεξη πνευματική να τις πανηγυρίζουμε πνευματικά· τότε τις γλεντάμε πνευματικά και μεθάμε πνευματικά από το παραδεισένιο κρασί ου μας φέρνουν οι Άγιοι και μας κερνούν.

– Γέροντα, πώς μπορεί να ζήση κανείς πνευματικά τις γιορτές;

– Τις γιορτές για να τις ζήσουμε, πρέπει να έχουμε τον νού μας στις άγιες ημέρες και όχι στις δουλειές που έχουμε να κάνουμε για τις άγιες ημέρες. Να σκεφτώμαστε τα γεγονότα της κάθε άγιας ημέρας (Χριστούγεννα, Θεοφάνεια, Πάσχα κ.λπ.) και να λέμε την ευχή δοξολογώντας τον Θεό. Έτσι θα γιορτάζουμε με πολλή ευλάβεια κάθε γιορτή. Οι κοσμικοί ζητούν να καταλάβουν τα Χριστούγεννα με το χοιρινό, το Πάσχα με το αρνί, τις Αποκριές με το κομφετί. Οι αληθινοί μοναχοί όμως κάθε μέρα ζουν τα θεία γεγονότα και αγάλλονται συνέχεια. Κάθε εβδομάδα ζουν την Μεγάλη Εβδομάδα. Κάθε Τετάρτη, Πέμπτη, Παρασκευή ζουν την Μεγάλη Τετάρτη, την Μεγάλη Πέμπτη, την Μεγάλη Παρασκευή, δηλαδή τα Πάθη του Χριστού, και κάθε Κυριακή το Πάσχα, την Ανάσταση. Τί, θα πρέπη να έρθη η Μεγάλη Εβδομάδα, για να θυμηθή κανείς τα Πάθη του Χριστού; Πρέπει να έρθη το Πάσχα με το αρνί, για να καταλάβω το «Χριστός ανέστη»σάν τους κοσμικούς; Ο Χριστός τί είπε; «Έτοιμοι γίνεσθε»[2] είπε. Δεν είπε, «ετοιμασθήτε τώρα!».Από την στιγμή που λέει ο Χριστός, «έτοιμοι γίνεσθε», πρέπει ο άνθρωπος, και ιδίως ο μοναχός, να είναι έτοιμος συνέχεια. Να μελετάη και να ζη τα θεία γεγονότα συνέχεια. Όταν κανείς μελετάη τα γεγονότα της κάθε γιορτής, φυσιολογικά θα συγκινηθή και με ιδιαίτερη ευλάβεια θα προσευχηθή. Έπειτα στις Ακολουθίες ο νούς να είναι στα γεγονότα που γιορτάζουμε και με ευλάβεια να παρακολουθούμε τα τροπάρια που ψάλλονται. Όταν ο νούς είναι στα θεία νοήματα, ζη τα γεγονότα ο άνθρωπος, και έτσι αλλοιώνεται. Όταν σκεφτώμαστε λ.χ. έναν Άγιο που τον έχουμε σε ευλάβεια ή τον Άγιο που γιορτάζουμε, ο νούς θα πάη και λίγο παραπάνω· θα πάη στον Ουρανό. Και όταν σκεφτώμαστε τους Αγίους, μας σκέφτονται και οι Άγιοι και μας βοηθούν. Έτσι πιάνει κανείς φιλία με τους Αγίους, που είναι και η πιο σίγουρη φιλία. Τότε μπορεί να είναι μόνος και να ζη με όλους· και με Αγίους και με Αγγέλους και με όλον τον κόσμο. Να είναι μόνος και να νιώθη όλη αυτήν την συντροφιά! Είναι ζωντανή η παρουσία των Αγίων. Όλοι οι Άγιοι είναι παιδιά του Θεού και βοηθούν εμάς τα ταλαίπωρα παιδιά του Θεού.

Τους Αγίους μας, που έχυσαν είτε αίμα είτε ιδρώτες και δάκρυα για την αγάπη του Χριστού, πάντα πρέπει να τους γιορτάζουμε με ευλάβεια, για να βοηθιώμαστε. Και όταν ακούμε το Συναξάρι τους «Τη αυτή ημέρα μνήμη του Αγίου…», να στεκώμαστε εκείνη την στιγμή όρθιοι, όπως και οι στρατιώτες στέκονται προσοχή, όταν διαβάζωνται τα ονόματα των ηρωικώς πεσόντων συναδέλφων τους. «Την τάδε του μηνός… ο στρατιώτης δείνα έπεσε μαχόμενος ηρωικώς στο τάδε μέτωπο».

Στην γιορτή, για να νιώση κανείς το γεγονός, δεν πρέπει να δουλεύη. Την Μεγάλη Παρασκευή λ.χ., εάν θέλη να νιώση κάτι, δεν πρέπει να κάνη τίποτε άλλο εκτός από προσευχή. Στον κόσμο οι καημένοι οι κοσμικοί την Μεγάλη Εβδοβάδα έχουν δουλειές. Μεγάλη Παρασκευή να δίνουν ευχές. «Χρόνια πολλά! Να ζήσετε! Με μία νύφη!».… Δεν κάνει! Εγώ την Μεγάλη Παρασκευή κλείνομαι στο Καλύβι. Όπως και μετά το Αγγελικό Σχήμα η εβδομάδα της ησυχίας που ακολουθεί, βοηθάει, γιατί ποτίζει η θεία Χάρις την ψυχή και καταλαβαίνει ο μεγαλόσχημος τί έγινε, έτσι και στις γιορτές η ησυχία πολύ βοηθάει.Μας δίνεται περισσότερη ευκαιρία να ξεκουρασθούμε λίγο, να μελετήσουμε και να προσευχηθούμε. Θα έρθη ένας καλός λογισμός, θα εξετάσουμε τον εαυτό μας, θα πούμε λίγο την ευχή και θα νιώσουμε έτσι κάτι από το θείο γεγονός της ημέρας.

[1]. Τροπάριο της στ΄ ωδής του β΄ κανόνος της εορτής των Εισοδίων της Θεοτόκου (21 Νοεμβρίου).

[2]. Βλ. Ματθ. 24, 44.

Αγ. Παϊσίου Αγιορείτου:    ΛΟΓΟΙ  Α’  «Με Πόνο και Αγάπη»

Δείτε και άλλα Πατερικά Κείμενα πατώντας εδώ.

Η ΑΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΗ ΕΒΔΟΜΑΔΑ - Μια απλή και σύντομη παρουσίαση για τους μικρούς μας φίλους