(Ἑβρ. ια΄, 24-26, 32-40)

Ἀδελφοί, πίστει Μωϋσῆς μέγας γενόμενος ἠρνήσατο λέγεσθαι υἱὸς θυγατρὸς Φαραώ, μᾶλλον ἑλόμενος συγκακουχεῖσθαι τῷ λαῷ τοῦ Θεοῦ ἢ πρόσκαιρον ἔχειν ἁμαρτίας ἀπόλαυσιν· μείζονα πλοῦτον ἡγησάμενος τῶν Αἰγύπτου θησαυρῶν τὸν ὀνειδισμὸν τοῦ Χριστοῦ· ἀπέβλεπε γὰρ εἰς τὴν μισθαποδοσίαν. Καὶ τί ἔτι λέγω; Ἐπιλείψει γάρ με διηγούμενον ὁ χρόνος περὶ Γεδεών, Βαράκ τε καὶ Σαμψὼν καὶ ᾽Ιεφθάε, Δαυΐδ τε καὶ Σαμουὴλ καὶ τῶν Προφητῶν· οἳ διὰ πίστεως κατηγωνίσαντο βασιλείας, εἰργάσαντο δικαιοσύνην, ἐπέτυχον ἐπαγγελιῶν, ἔφραξαν στόματα λεόντων, ἔσβεσαν δύναμιν πυρός, ἔφυγον στόματα μαχαίρας, ἐνεδυναμώθησαν ἀπὸ ἀσθενείας, ἐγενήθησαν ἰσχυροὶ ἐν πολέμῳ, παρεμβολὰς ἔκλιναν ἀλλοτρίων· ἔλαβον γυναῖκες ἐξ ἀναστάσεως τοὺς νεκροὺς αὐτῶν· ἄλλοι δὲ ἐτυμπανίσθησαν, οὐ προσδεξάμενοι τὴν ἀπολύτρωσιν, ἵνα κρείττονος ἀναστάσεως τύχωσιν· ἕτεροι δὲ ἐμπαιγμῶν καὶ μαστίγων πεῖραν ἔλαβον, ἔτι δὲ δεσμῶν καὶ φυλακῆς· ἐλιθάσθησαν, ἐπρίσθησαν, ἐπειράσθησαν, ἐν φόνῳ μαχαίρας ἀπέθανον, περιῆλθον ἐν μηλωταῖς, ἐν αἰγείοις δέρμασιν, ὑστερούμενοι, θλιβόμενοι, κακουχούμενοι, ὧν οὐκ ἦν ἄξιος ὁ κόσμος, ἐν ἐρημίαις πλανώμενοι καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταῖς ὀπαῖς τῆς γῆς. Καὶ οὗτοι πάντες μαρτυρηθέντες διὰ τῆς πίστεως οὐκ ἐκομίσαντο τὴν ἐπαγγελίαν, τοῦ Θεοῦ περὶ ἡμῶν κρεῖττόν τι προβλεψαμένου, ἵνα μὴ χωρὶς ἡμῶν τελειωθῶσι.

Ερμηνεία

Ο απόστολος Παύλος θέλοντας να στηρίξει τους συμπατριώτες του Χριστιανούς Εβραίους, που περνούσαν δύσκολες καταστάσεις, επειδή οι υπόλοιποι Εβραίοι εξαιτίας της πίστεώς τους προς τον Χριστό, τους κυνηγούσαν άγρια και τους ταλαιπωρούσαν, γράφει την προς Εβραίους επιστολή. Εκεί ανάμεσα στα άλλα επιχειρήματα που επιστρατεύει για να τους πείσει να μένουν ακλόνητοι στις θεοφιλείς πεποιθήσεις τους, φέρνει και την πίστη των αγίων στην Παλαιά Διαθήκη. Φέρνει ως παράδειγμα τον μέγα Μωυσή, τον Γεδεών, Βαράκ, Ιεφθάε, Δαβίδ και Σαμουήλ και τους προφήτες (Ἑβρ. 11, 24-32). Όλοι αυτοί «διά πίστεως» (11,33) αντιμετώπισαν βασιλείες, καλλιέργησαν τον νόμο του Θεού, εκπληρώθηκαν τα αιτήματά τους, ενίκησαν θηρία και κακοποιούς ανθρώπους και γενικά βγήκαν στη ζωή τους νικητές. Ας σχολιάσουμε με περισσότερες λεπτομέρειες τους Αγίους του Θεού.
anastylwsh eikonwnΟι Άγιοι είναι ταμείο αγάπης
Εάν μπορούσαμε να πούμε ανθρώπινα, θα λέγαμε πως οι Άγιοι είχαν πληγωθεί από την αγάπη προς τον Χριστό και προς τους ανθρώπους. Ήταν διπλής αγάπης ταμεία. Εάν στην Παλαιά Διαθήκη μόνον ο λόγος του Θεού έκανε τους αγίους της τότε εποχής να αγαπήσουν τον Θεό, πολύ περισσότερο στην Καινή Διαθήκη δεν έχουμε μόνον τον λόγο του Θεού, αλλά έχουμε παρόντα τον Χριστό, ο οποίος «ἄρρητον τινὰ τρόπον διατίθησι καὶ πλάττει τὰς τῶν ἀνθρώπων ψυχᾶς», δηλαδή με έναν απερίγραπτο τρόπο προετοιμάζει και πλάθει τις ψυχές των ανθρώπων, ώστε να σωθούν, γράφει ο άγιος Νικόλαος ο Καβάσιλας. Οι Άγιοι για την αγάπη του Χριστού ήταν έτοιμοι κάθε στιγμή να μαρτυρήσουν «... διο εὐδοκῶ ἐν ἀσθενείαις, ἐν ὕβρεσιν, ἐν ἀνάγκαις, ἐν διωγμοῖς καὶ στενοχωρίαις, ὑπὲρ Χριστοῦ• ὅταν γὰρ ἀσθενῶ, τότε δυνατὸς εἰμι» (Β' Κορ. 12, 10), γράφει ο απόστολος Παύλος. Με όλη του την καρδιά αγαπούσε τον Χριστό και ήθελε να μαρτυρήσει γι’ Αυτόν. Οι Άγιοι ήταν «φιλοδέσποτοι», αγαπούσαν τον Δεσπότη Χριστό και γι’ αυτό δεχόντουσαν τα «υπέρ του Δεσπότου πάθη», τα μαρτύρια, με προθυμία και με αυτά γινόντουσαν πιο χαρούμενοι (Ιω. Χρυσόστομος). Με έργα περισσότερο και λιγότερο με λόγια έδειχναν αυτή την αγάπη προς τον Θεό και τον πλησίον οι Άγιοι. Την εικόνα του λατρευτού τους Θεού, του Ιησού Χριστού, που είναι ο άνθρωπος, την αγάπησαν με όλη τη δύναμη της ψυχής τους. Ένας σύγχρονος ασκητής γράφει: «Εκείνοι που αγαπούν αληθινά και αγωνίζονται σωστά, ανέχονται με αγάπη, θυσιάζονται, στερούνται και αναπαύουν τον πλησίον τους, που είναι ο Χριστός».
Ακλόνητη εμπιστοσύνη στον Θεό
Αυτή η θερμή αγάπη προς τον Θεό τους έκανε να έχουν φλογερή πίστη και ακλόνητη εμπιστοσύνη στο πρόσωπό Του. Δεν υπελόγιζαν τα παθήματα, αρκεί να διατηρηθεί ανόθευτη η διδασκαλία του Κυρίου και να μη μιμηθεί και κατηγορηθεί η Εκκλησία Του. Π.χ. ο άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής προτίμησε να κοπεί η γλώσσα του, παρά να αρνηθεί την Ορθόδοξη πίστη του. Το ίδιο και οι εικονόφιλοι Πατέρες, που γιορτάζουμε σήμερα, αλλά και όλοι οι νεώτεροι Άγιοι. Όπως ένα δένδρο, που είναι ριζωμένο βαθιά δεν φοβάται τις άγριες καιρικές συνθήκες, έτσι και οι Άγιοι, επειδή είχαν βαθιά πίστη, δεν φοβήθηκαν ούτε τις εξορίες και τους διωγμούς, ούτε και τον πικρότατο μαρτυρικό θάνατο. Όσο πιο πολλά ήταν τα βασανιστήρια, τόσο πιο πολύ στερεωνόταν η πίστη τους. Οι Άγιοι προσέβλεπαν με εμπιστοσύνη «εἰς τὸν τῆς πίστεως ἀρχηγὸν καὶ τελειωτὴν Ἰησοῦν» (Ἑβρ. 12, 2), γι’ αυτό και τα υπέμειναν όλα με χαρά.
Μίμηση των Αγίων
Ο Ιωάννης της Κλίμακος σε έναν λόγο του γράφει πως «το να θαυμάζει κάποιος τους κόπους των Αγίων είναι καλό. Επίσης το να επιδιώξει να τους μιμηθεί, αυτό μπορεί να γίνει γι’ αυτόν αιτία σωτηρίας. Αλλά το να θέλει να τους μιμηθεί σε όλα, είναι παράλογο και απίθανο». Ο λόγος αυτός του άγιου Ιωάννου τα λέγει όλα. Δεν μπορούμε να μοιάσουμε σε όλα στους Αγίους, γιατί κάθε άνθρωπος είναι μια ιδιαίτερη ανεπανάληπτη προσωπικότητα. Μπορούμε όμως να τους μιμηθούμε στα γενικά παίρνοντας σαν παράδειγμα τη δική τους ζωή και αξιοποιώντας και τις δικές μας δυνάμεις. Π.χ. ένας Άγιος έδωσε μέσα σε φρικτά βασανιστήρια τη ζωή του και το αίμα του για τον Χριστό. Εμείς στη σημερινή εποχή να δώσουμε όλη μας τη δραστηριότητα για να εφαρμόσουμε τις εντολές του Θεού. Χρειάζεται μαρτυρική διάθεση για να ακολουθεί κάποιος πιστά τον Θεό στη δαιμονοκρατούμενη εποχή μας. Άλλος Άγιος ομολόγησε χωρίς ενδοιασμούς την πίστη του ενώπιον ανθρώπων δυσσεβών κι εμείς να μη διστάσουμε να δείξουμε με τη ζωή μας πρώτα και τα έργα μας και μετά με το θάρρος και τα λόγια μας πως πιστεύουμε στο Ευαγγέλιο, είμαστε τέκνα της Εκκλησίας και ότι αγαπάμε Αυτόν που μας αγάπησε πρώτος, δηλαδή τον Χριστό. Ο Μέγας Βασίλειος τονίζει πως «τὸ ἐκείνων ἀγαθῶν οἰκεῖον ποιεῖσθαι διὰ μιμήσεως», δηλαδή τα αγαθά προτερήματα των Αγίων να τα κάνουμε δικά μας με τη μίμηση, όσο βέβαια είναι δυνατό.
Αγαπητοί αδελφοί, σήμερα που γιορτάζουμε τον θρίαμβο των Αγίων της Εκκλησίας μας, ας παραδειγματισθούμε από τους αγώνες της πίστεως που διεξήγαγαν, για να ωφεληθούμε πνευματικά στη ζωή μας. Αμήν.

Μητροπ. Εδέσσης Ιωήλ, Ο επιούσιος Άρτος