ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ 10/1/2017

Ανακοινώσεις 10 Ιανουαρίου

Η επίδραση των παθών (Ευαγγελικό Ανάγνωσμα Κυριακής ΙΓ΄ Λουκά)

(Λουκ. ιη΄ 18 – 27)

Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἄνθρωπός τις προσῆλθε τῷ Ἰησοῦ πειράζων αὐτὸν καὶ λέγων· Διδάσκαλε ἀγαθέ, τί ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω; εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ Ἰησοῦς· Τί με λέγεις ἀγαθόν; οὐδεὶς ἀγαθὸς εἰ μὴ εἷς, ὁ Θεός. τὰς ἐντολὰς οἶδας· μὴ μοιχεύσῃς, μὴ φονεύσῃς, μὴ κλέψῃς, μὴ ψευδομαρτυρήσῃς, τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου. ὁ δὲ εἶπε· Ταῦτα πάντα ἐφυλαξάμην ἐκ νεότητός μου. ἀκούσας δὲ ταῦτα ὁ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ· Ἔτι ἕν σοι λείπει· πάντα ὅσα ἔχεις πώλησον καὶ διάδος πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ, καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοι. ὁ δὲ ἀκούσας ταῦτα περίλυπος ἐγένετο· ἦν γὰρ πλούσιος σφόδρα. Ἰδὼν δὲ αὐτὸν ὁ Ἰησοῦς περίλυπον γενόμενον εἶπε· Πῶς δυσκόλως οἱ τὰ χρήματα ἔχοντες εἰσελεύσονται εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ! εὐκοπώτερον γάρ ἐστι κάμηλον διὰ τρυμαλιᾶς ραφίδος εἰσελθεῖν ἢ πλούσιον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ εἰσελθεῖν. εἶπον δὲ οἱ ἀκούσαντες· Καὶ τίς δύναται σωθῆναι; ὁ δὲ εἶπε· Τὰ ἀδύνατα παρὰ ἀνθρώποις δυνατὰ παρὰ τῷ Θεῷ ἐστιν.

Ερμηνεία

Ο άρχοντας που πλησίασε τον Χριστό, δεν ήταν άνθρωπος κακών διαθέσεων. Αντίθετα ήταν καλοπροαίρετος, αυστηρός τηρητής των εντολών του Νόμου και μάλιστα ήταν και τύπος ανθρώπου που είχε ανησυχίες για τη σωτηρία του. Ήθελε να κερδίσει την εύνοια του Χριστού, γι’ αυτό και εξαρχής τον προσφωνεί κολακευτικά: «Διδάσκαλε ἀγαθέ, τὶ ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω;» (Λουκ. 18,18). Μάλιστα ο ευαγγελιστής Μάρκος σημειώνει και τη λεπτομέρεια πως τόλμησε μπροστά στο πλήθος να γονατίσει ενώπιον του Χριστού και μετά να του κάνει την ερώτηση (Μάρκ. 10, 17). Ο Βίκτωρ ο Πρεσβύτερος Αντιοχείας γράφει πως ο «νεανίσκος» (Ματθ. 19, 20) δεν ήταν ύπουλος, αλλά φιλάργυρος. Ας δούμε την προσωπικότητά του.
Τα καλά στοιχεία του νεανίσκου
Πρώτα πρώτα είχε τηρήσει τις εντολές του Θεού από τη μικρή του ηλικία. Βέβαια οι περισσότερες εντολές που είχε φυλάξει, είχαν αρνητικό χαρακτήρα, δηλ. δεν είχε μοιχεύσει, δεν είχε σκοτώσει, δεν είχε κλέψει κ.λπ. Εντύπωση προκαλεί η ομολογία του πως είχε, αν και νεαρός στην ηλικία, νικήσει τα σαρκικά πάθη, που είναι καταστάσεις δυσκαταγώνιστες. Θα μπορούσαμε άνετα να πούμε πως είχε φόβο Θεού. Δεν ήταν αναίσθητος πνευματικά. Ακόμη και η ερώτηση που έκανε: «Τὶἔτι ὑστερῶ;» (Ματθ. 19, 20) δείχνει την αγωνία που είχε για τη σωτηρία του. Στο σημείο αυτό παρατηρεί ο ιερός Χρυσόστομος: «"τὶ ἔτι ὑστερῶ;" ὅ καὶ αὐτό σημεῖονἦν τῆςσφοδρὰς ἐπιθυμίας αὐτοῦ», δηλ. η ερώτηση ήταν σημάδι της πάρα πολύ μεγάλης επιθυμίας του, για να σωθεί. Αυτή η συναίσθηση του πως πιθανώς κάπου να υστερεί και η επιθυμία του να γίνει καλύτερος, τον κάνει να είναι συμπαθής. Ο Κύριος «ἐμβλέψας αὐτῷ ἠγάπησεν αὐτὸν» (Μάρκ. 10,21). Ο Κύριος τον αγάπησε, επειδή είδε πως όλα αυτά τα χαρίσματα που είχε, δεν ήταν ψεύτικα, αλλάαληθινά. Ο νεανίσκος είχε νικήσει τη σάρκα του, είχε νικήσει τον εγωισμό του, είχε καταβάλει τις ιδιοτροπίες του και τα διάφορα νεανικά πάθη. Πού όμως είχε νικηθεί;
Το μεγάλο πάθος του νεανίσκου
Μπορεί κάποιος να τηρεί τις εντολές του Θεού και συγχρόνως να είναι δέσμιος των υλικών αγαθών. Το εγώ του ανθρώπου επινοεί πολλές φορές αμαρτωλές καταστάσεις μέσα μας, οι οποίες τις περισσότερες φορές εστιάζονται στις προσπάθειές μας να κατανικήσουμε τον φόβο του θανάτου και να σταθεροποιήσουμε τη ζωή μας με τη βοήθεια των υλικών πραγμάτων. Ο Θεός ζητάει από μας την τέλεια αποδέσμευση από τα πράγματα που μας κρατούν δέσμιους εντός του κόσμου, γράφει ένας καθηγητής θεολόγος. Ο νεανίσκος είχε νικήσει τον έρωτα των σωμάτων, αλλ’ είχε νικηθεί από τον έρωτα των χρημάτων. Ήταν φιλάργυρος. Η προσκόλληση στον υλικό πλούτο μπορεί να αποβεί το μεγαλύτερο εμπόδιο για την είσοδό μας στη Βασιλεία του Θεού. Η απαγκίστρωσή μας από τα χρήματα θεωρείται χάρισμα και μάλιστα μεγάλο. Ο Κύριος ζήτησε από τον άρχοντα να διανείμει την περιουσία του στους πτωχούς. Αυτό ήταν κάτι ανήκουστο για τους Ιουδαίους. Του είπε να κάνει κάτι μεγάλο, αλλά του έδωσε και μεγάλα έπαθλα• «ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ» (Λουκ. 18, 22). Ο Κύριος του υποσχέθηκε να τον κάνει πιο πλούσιο. Του είπε να δώσει τα φθειρόμενα, για να κερδίσει τα μένοντα και αιώνια. Ο νεανίσκος δεν άντεξε την προτροπή του Κυρίου και «ἀπῆλθε λυπούμενος» (Ματθ. 19, 22). Τα κτήματα και τα υπάρχοντα του αφαίρεσαν τον ζήλο για την αιώνια ζωή. Ο Ιερός Χρυσόστομος σε μια ομιλία του λέγει πως πιο εύκολα κάποιος δίνει το αίμα του παρά αρνείται τα χρήματα• «ὥστε τοῦ ῥῖψαι τὰ χρήματα πολλῷ μεῖζον τοῦτο τὸ ἐπίταγμα, τὸ καὶ αὐτὸ τὸ αἷμα ἐκχεῖν». Ο λαλίστατος νεανίσκος κατάπιε τη γλώσσα του μπροστά στην προσταγή του Κυρίου. Σίγησε, έγινε κατηφής και στυγνός και αναχώρησε για το σπίτι του, χωρίς να παραδεχθεί τον σωτήριο λόγο του Χριστού.
Η επίδραση των παθών
Αντί άλλων σχολίων ας αναφέρουμε τη γνώμη του Μεγάλου Βασιλείου για τη φιλαργυρία που δείχνει τη φοβερή επίδραση του πάθους πάνω μας. «Γνωρίζω (γράφει ο άγιος) πολλούς νηστευτές, προσευχομένους, στενάζοντες, που δείχνουν όλη την αδάπανη ευλάβεια, ενώ δεν προτίθενται να δώσουν ελεημοσύνη ούτε έναν οβολό. "Τὶ τὸ ὄφελος τούτοις τῆς λοιπῆς ἀρετῆς"», δηλαδή ποιο είναι σ’ αυτούς το όφελος από την υπόλοιπη αρετή; Κανένα όφελος δεν έχουμε, εάν κυριαρχεί ένα πάθος και μάλιστα θανάσιμο, επάνω μας, από την υπόλοιπη αρετή μας.
Αγαπητοί αδελφοί, αν δεν είναι στραμμένη η καρδιά μας στα μη βλεπόμενα, αν δεν μπορούμε να τοποθετήσουμε στην πρέπουσα θέση τη γη απέναντι στον ουρανό κι αν δεν καταλάβουμε ότι είμαστε στη γη, αλλά ο προορισμός μας είναι ο ουρανός, είναι αδύνατο να εννοήσουμε αυτά που λέγει η Εκκλησία μας για τον πλούτο. Ας προσπαθήσουμε να απαλλαγούμε από τα διάφορα πάθη μας. Αμήν.

Μητροπ. Εδέσσης Ιωήλ, Ο επιούσιος Άρτος

Η σωτηρία μας είναι έργο της χάριτος (Αποστολικό Ανάγνωσμα Κυριακής ΚΓ΄ Επιστολών)

(Εφ. β’ 4-10)

Ἀδελφοί, ὁ Θεὸς πλούσιος ὢν ἐν ἐλέει, διὰ τὴν πολλὴν ἀγάπην αὐτοῦ ἣν γάπησεν ἡμᾶς, καὶ ὄντας ἡμᾶς νεκροὺς τοῖς παραπτώμασιν συνεζωοποίησεν τῷ Χριστῷ· χάριτί ἐστε σεσῳσμένοι· καὶ συνήγειρεν καὶ συνεκάθισεν ἐν τοῖς ἐπουρανίοις ἐν Χριστῷ ᾽Ιησοῦ, ἵνα ἐν δείξη ται ἐν τοῖς αἰῶσι τοῖς ἐπερχομένοις τὸν ὑπερβάλλοντα πλοῦτον τῆς χάριτος αὐτοῦ ἐν χρηστότητι ἐφ᾽ ἡμᾶς ἐν Χριστῷ ᾽Ιησοῦ. Τῇ γὰρ χάριτί ἐστε σεσῳσμένοι διὰ τῆς πίστεως· καὶ τοῦτο οὐκ ἐξ ὑμῶν, Θεοῦ τὸ δῶρον· οὐκ ἐξ ἔργων, ἵνα μή τις καυχήσηται. Αὐτοῦ γάρ ἐσμεν ποίημα, κτισθέντες ἐν Χριστῷ ᾽Ιησοῦ ἐπὶ ἔργοις ἀγαθοῖς οἷς προητοίμασεν ὁ Θεὸς ἵνα ἐν αὐτοῖς περιπατήσωμεν.

Ερμηνεία

Δεν είναι η χριστιανική πίστη τήρηση ορισμένων τύπων. Περισσότερο η σωτηρία του ανθρώπου δεν είναι τήρηση ορισμένων καλών έργων. Νομίζουν μερικοί πως ο καλός άνθρωπος είναι και καλός χριστιανός. Πιστεύουν στην καλοσύνη, αλλά δεν πιστεύουν στη χάρη του Θεού. Άλλο πράγμα είναι oι ηθικοί άνθρωποι κι άλλο οι πιστοί. Προηγείται η πίστη και έπονται τα έργα που είναι καρπός του Αγίου Πνεύματος. Ο απόστολος Παύλος τονίζει• «τῇ γὰρ χάριτί ἐστε σεσωσμένοι διὰ πίστεως» (Ἐφ. 2,8), δηλαδή είμαστε σωσμένοι με τη χάρη του Θεού που εκδηλώνεται διά της πίστεώς μας. Η πίστη στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού αγιάζει τον άνθρωπο κι όχι τα έργα. Μας αγιάζει η χάρη του Θεού κι όχι η δύναμη των καλών μας έργων. Κανείς δεν μπορεί να καυχηθεί πως σώθηκε μόνο με τα καλά του έργα. Ας δούμε την άποψη αυτή του Αποστόλου.
Ο νόμος των έργων καιη Χάρη του Χριστού
Ο νόμος της Παλαιάς Διαθήκης μέχρι την παρουσία του Χριστού έσωζε «τοὺς ἀκριβεῖς φύλακας αὐτῆς», κατά τους αγίους Πατέρες. Μετά από την κατάσταση αυτή, όταν δηλαδή προκόψαμε καιφύγαμε από τη νηπιακή ηλικία και φτάσαμε στην κατάσταση του τέλειου και όταν με την πίστη μας στον Χριστό μας δόθηκε πολλή χάρη κι όταν στήθηκαν κατορθώματα και τρόπαια και βραβεία που δεν συγκρίνονται με τα παλαιά καλά έργα, τότε καταργήθηκαν τα έργα της Παλαιάς Διαθήκης, όπως η περιτομή, καθαρμοί κ.λπ. Τα έπαθλα της χάριτος είναι η κληρονομιά του Ουρανού, τα ουράνια αγαθά, η υιοθεσία του Θεού, οι νίκες κατά των δαιμόνων, κοινωνία Βασιλείας ατελεύτητου. Τα έργα της Παλαιάς Διαθήκης είναι η οδός προς το Ευαγγέλιο, ενώ η Χάρη είναι το Ευαγγέλιο.
Η σωτηρία των ανθρώπων ήλθε διά του Ιησού Χριστού. Ο Παύλος μιλάει για τον «ὑπερβάλλοντα πλοῦτον τῆς χάριτος αὐτοῦ ἐν χρηστότητι ἐφ’ ἡμᾶς ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ» (Ἐφ. 2,7), δηλαδή για τον υπερβολικό πλούτο της χάριτος του Θεού που χαρίσθηκε σε μας διάτουΙησούΧριστού. Ο Χριστός κατά τον άγιο Ιωάννη τονΧρυστόστομο «ἔστησε τοῦ νόμου τὸ θέλημα», δηλαδή σταμάτησε την ισχύ του νόμου και έφερε τη δικαιοσύνη της χάριτος που είναι νέος τρόπος σωτηρίας. Μέσα στην Εκκλησία μας που είναι ο Χριστός παρατεινόμενος εις τους αιώνες, εφαρμόζονται όλες οι διατάξεις της Παλαιάς Διαθήκης με τη χάρη τουΘεού.
Πώς αντιλαμβανόμαστε τη σωτηρία μας;
Το θέμα αυτό έχει και σύγχρονες προεκτάσεις. Σήμερα είναι πολλοί άνθρωποι προσκολλημένοι στον τύπο και ξεχνούν τον σκοπό της ζωής τους. Ο σκοπός της χριστιανικής μας ζωής δεν είναι να φανούμε στους άλλους πως είμαστε καλοί άνθρωποι, αλλά να βιώσουμε με την πίστη μας τη χάρη τουΘεού. Μπορούμε να πούμε πως η σωτηρία μας είναι η βίωση της θυσίας τουΧριστού διά της πίστεως. Σωτηρία δεν είναι η κοινωνική μας καταξίωση, αλλά η κατάσταση της θεώσεως. Πολλοί θέλουν να αποκτήσουν ένα καλό όνομα με το να κάνουν καλές πράξεις «προς τὸ θεαθῆναι» (Ματθ. 6,1). Ακόμη πολλοί έχουν την εντύπωση πως εξαντλείται η ευλάβειά μας με τη σχολαστική τήρηση θρησκευτικών τύπων. Ακόμη και η πραγματοποίηση καλών έργων, έξω όμωςαπό τη χάρη τουΘεού, δηλαδή αυτονομημένων και αποκομμένωναπό την κατά Χριστό ζωή είναι ανώφελη. Δεν οδηγεί πουθενά τον άνθρωπο. Ο άγιος Μάρκος ο Αθηναίος λέγει πως τέτοιες πράξεις, έστω κι αν φαίνονται καλές είναι «ἐγκλήματα λάμποντα». Πρέπει να περισσεύσει η δικαιοσύνη μας από τη δικαιοσύνη των ανθρώπων, δηλαδή η κατά Χριστόν ζωή μας να είναι ανώτερηαπό την ισχύ των κοινωνικών μας καταξιώσεων που προέρχονται από την εκπλήρωση των θρησκευτικών τύπων και των λεγομένων καλών μας έργων.
Η σωτηρία μας είναι μυστήριο της χάριτος κι όχι αντιμισθία των καλών μας έργων, όπως φαντάζονται μερικοί. Βεβαίως τα καλά έργα είναι καρπός της χάριτος, αλλά η πίστη στο πρόσωπο του Κυρίου μας είναι η αιτία της σωτηρίας μας. Αυτή η πίστη γεννά και τα καλά έργα. Μόνα τους τα καλά έργα δεν σώζουν. Οι άγιοι της Εκκλησίας μας υπήρξαν διδάσκαλοι της χάριτος, γιατί την είχαν βιώσει, γι’ αυτό και ονομάζονται πνευματικοί, δηλαδή καινούργιοι άνθρωποι. Άνθρωποι που μέσα στην καρδιά τους γεννήθηκε ο Χριστός και ενεργεί το Άγιο Πνεύμα.
Η χάρη του Θεού τους δίδαξε να συμμετέχουν σωστά στα παθήματα του Χριστού, να ζουν μυστηριακή ζωή, να συμμετέχουν στο μυστήριο της ζωής, δηλαδή στη Θεία Ευχαριστία, να είναι ταπεινοί και να ζητάνε το έλεος του Θεού. Αυτή τους παρακίνησε να κάνουν και καλά έργα, χωρίς να περιμένουν ανταπόδοση, υπέμεναν τις θλίψεις «ἀνάπαυσιν καὶ παράκλησιν τῆς χάριτος ἐκδεχόμενοι», κατά τον άγιο Μακάριο τον Αιγύπτιο. Είχαν την αδιάκριτη αγάπη. Η χάρη του Θεού ξεχύνεται παντού, αρκεί να βρεθεί κάποιος να την αναζητήσει και να την βιώσει εν Χριστώ Ιησού. Το πιο φοβερό πράγμα είναι να μην ενεργεί μέσα σου η χάρη του Θεού.
Αγαπητοί αδελφοί, ας ευχηθούμε να ζήσουμε με την πίστη μας τη σώζουσα χάρη τουΘεού, για να φθάσουμε τη σωτηρία μας. Αμήν.

Μητροπ. Εδέσσης Ιωήλ, Ο επιούσιος Άρτος