(Ματθ. η΄, 28 – θ΄, 1)
Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἐλθόντι ταῷ Ἰησοῦ εἰς τὴν χώραν τῶν Γεργεσηνῶν ὑπήντησαν αὐτῷ δύο δαιμονιζόμενοι ἐκ τῶν μνημείων ἐξερχόμενοι, χαλεποὶ λίαν, ὥστε μὴ ἰσχύειν τινὰ παρελθεῖν διὰ τῆς ὁδοῦ ἐκείνης. Καὶ ἰδοὺ ἔκραξαν λέγοντες· Τί ἡμῖν καὶ σοί, Ἰησοῦ υἱὲ τοῦ Θεοῦ; ἦλθες ὧδε πρὸ καιροῦ βασανίσαι ἡμᾶς; ἦν δὲ μακρὰν ἀπ’ αὐτῶν ἀγέλη χοίρων πολλῶν βοσκομένη. Οἱ δὲ δαίμονες παρεκάλουν αὐτὸν λέγοντες· Εἰ ἐκβάλλεις ἡμᾶς, ἐπίτρεψον ἡμῖν ἀπελθεῖν εἰς τὴν ἀγέλην τῶν χοίρων. Καὶ εἶπεν αὐτοῖς· Ὑπάγετε. Οἱ δὲ ἐξελθόντες ἀπῆλθον εἰς τὴν ἀγέλην τῶν χοίρων· καὶ ἰδοὺ ὥρμησεν πᾶσα ἡ ἀγέλη τῶν χοίρων κατὰ τοῦ κρημνοῦ εἰς τὴν θάλασσαν, καὶ ἀπέθανον ἐν τοῖς ὕδασιν. Οἱ δὲ βόσκοντες ἔφυγον, καὶ ἀπελθόντες εἰς τὴν πόλιν ἀπήγγειλαν πάντα καὶ τὰ τῶν δαιμονιζομένων. Καὶ ἰδοὺ πᾶσα ἡ πόλις ἐξῆλθεν εἰς συνάντησιν τῷ Ἰησοῦ, καὶ ἰδόντες αὐτὸν παρεκάλεσαν ὅπως μεταβῇ ἀπὸ τῶν ὁρίων αὐτῶν. Καὶ ἐμβὰς εἰς πλοῖον διεπέρασεν καὶ ἦλθεν εἰς τὴν ἰδίαν πόλιν.
Ερμηνεία
Τα περισσότερα θαύματα που έκανε ο Χριστός, ήταν κατόπιν αιτήσεως των ενδιαφερομένων και αφού προηγουμένως είχε ερευνήσει την πίστη τους. Υπήρχαν όμως και θαύματα που επιδίωξε να τα πραγματοποιήσει ο ίδιος. Π.χ. η ανάσταση του υιού της χήρας της Ναΐν έγινε από τον Κύριο χωρίς να το ζητήσει η δυστυχισμένη μητέρα του νέου. Έκανε το θαύμα, επειδή την λυπήθηκε• «καὶ ἰδὼν αὐτὴν ὁ Κύριος ἐσπλαγχνίσθη ἐπ’ αὐτῇ» (Λουκ. 7, 13). Το ίδιο συνέβη και με το θαύμα των δύο δαιμονιζομένων. Ήλθε «εἰς τὴν χώραν τῶν Γεργεσηνὼν» (Ματθ. 8, 28), επειδή οι δαιμονιζόμενοι ήταν εγκαταλειμμένοι απ’ όλους τους ανθρώπους, συγγενείς και μη, γι’ αυτό και ο Κύριος ο ίδιος ενδιαφέρθηκε γι’ αυτούς και τους λύτρωσε από τα δαιμόνια.
Η φρικτή κατάσταση των δαιμονιζομένων
Ο ευαγγελιστής Ματθαίος μάς λέγει πως δύο ήταν oι δαιμονισμένοι που συνάντησε ο Χριστός, ενώ ο Μάρκος και ο Λουκάς μας αναφέρουν έναν. Προφανώς επέλεξαν να περιγράψουν τον ευρισκόμενο στη χαλεπότερη κατάσταση. «Τὸν γὰρ χαλεπώτερον ἐπιλεξάμενοι διηγοῦνται περὶ αὐτοῦ», τονίζει ο άγιος Θεοφύλακτος. Στο σημερινό ανάγνωσμα ακούσαμε πως και οι δύο ήσαν «χαλεποί λίαν» (Ματθ. 8, 28). Από τη στιγμή που οι δαίμονες έκαναν κατοικία τους τούς δύο αυτούς ταλαίπωρους, αυτοί επέλεξαν για κατάλυμά τους τα μνήματα. Ήταν γυμνοί (Λουκ. 8, 27) και αποτελούσαν τον φόβο και τον τρόμο της περιοχής. Όταν ενεργούσε το πονηρό πνεύμα μέσα τους, τους έσπρωχνε να τρέχουν στις ερημιές (8, 29), έκοβαν με πέτρες το σώμα τους και φώναζαν δυνατά (Μάρκ. 5, 5).
Ο διάβολος τον Αδάμ που ήταν ντυμένος με τη χάρη του Θεού, τον έντυσε με τα ρούχα της αισχύνης κι αυτούς που ήταν ντυμένοι με ανθρώπινη αξιοπρέπεια, τους γύμνωσε (Βασίλειος Σελευκείας). Μάλιστα στον ένα ρώτησε ο Κύριος ποιο είναι το όνομά του κι αυτός απάντησε: «λεγεὼν ὄνομά μοι, ὅτι πολλοί ἐσμεν» (5, 9). Η ρωμαϊκή λεγεώνα ήταν επίλεκτο σώμα στρατιωτών. Το ίδιο ήταν και oι δαίμονες που κρυβόντουσαν μέσα στον δαιμονόληπτο άνδρα. Ήταν οι απηνέστεροι των πονηρών πνευμάτων και πολύ πονηροί. Μέσα, λοιπόν, στους ανθρώπους αυτούς υπήρχε τεράστια δαιμονική δύναμη που τους ταλαιπωρούσε πολύ.
Τα αιτήματα των δαιμόνων
Οι δαίμονες πρώτα ομολόγησαν την έχθρα τους εναντίον του Χριστού• «τί ἡμῖν καὶ σοί, υἱὲ τοῦ Θεοῦ; ᾖλθες ὧδε πρὸ καιροῦ βασανίσαι ἡμᾶς;» (Ματθ. 8, 29). Ο λόγος αυτός δείχνει την απροσμέτρητη διαφορά μεταξύ των δαιμόνων και του Κυρίου. Ακόμη είναι μια διακήρυξη της θείας εξουσίας του Ιησού και ταυτόχρονα το αγεφύρωτο χάσμα μεταξύ Αυτού και των δαιμόνων. Η παράκληση να μην τους βασανίσει, προέρχεται από τον τρόμο ενός πανίσχυρου αντιπάλου, του οποίου δεν αγνοούν την τιμωρό δικαιοδοσία. Η πανίσχυρη χάρη του Κυρίου τους έκανε να φλογίζονται και να μην αντέχουν την παρουσία Του. Μετά οι δαίμονες ζήτησαν να μπουν μέσα στους χοίρους. Ο Κύριος άκουσε το αίτημά τους και το επέτρεψε, με αποτέλεσμα να κατευθυνθούν στη λίμνη και να πνιγούν οι χοίροι σε ελάχιστο χρονικό διάστημα. Οι Πατέρες λένε πως επέτρεψε στους δαίμονες ο Κύριος να μπουν μέσα στους χοίρους για πολλούς λόγους: Για να διδάξει τους ανθρώπους πόσο κακοποιά ήταν τα πνεύματα που είχαν μέσα τους οι δύο αυτοί άνθρωποι. Για να πληροφορηθούμε πως παρ’ όλη την κακουργία του ο πονηρός δεν έχει δικαιώματα ούτε και στους χοίρους, εάν δεν το επιτρέψει ο Θεός. Ακόμη να μάθουμε πως, εάν δεν συγκρατούσε τους δαίμονες η δύναμη του Χριστού, θα μας έκαναν χειρότερα απ’ ό,τι μας κάνουν. Τέλος, ο θάνατος των χοίρων φανερώνει πως εξήλθαν oι δαίμονες από τους ανθρώπους και ότι θεραπεύθηκαν.
«Ῥῦσαι ἡμᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ» (Ματθ. 6, 13)
Στην «Κυριακή προσευχή» παρακαλούμε τον Θεό να μας απαλλάξει από την ενέργεια του διαβόλου. Επίσης με το να συμπεριλάβει η Εκκλησία μας και τις περικοπές των δαιμονιζομένων στα Κυριακάτικα αναγνώσματα, δείχνει τον κίνδυνο που διατρέχουμε από τα πονηρά πνεύματα, που δεν είναι αφηρημένες ιδέες του κακού, αλλά παμπόνηρα πρόσωπα που απεργάζονται την καταστροφή μας. Μπορεί να μην έχουμε οι περισσότεροι καταληφθεί από πονηρή ενέργεια, αλλά τα διάφορα πάθη μας καλλιεργούμενα υπό του πονηρού μάς ταλαιπωρούν πάρα πολύ και μας κάνουν να έχουμε «δαιμονώσα» ψυχή. Ο ακόλαστος, ο φιλάργυρος, ο θυμώδης, ο αιρετικός, ο υπερήφανος πειράζονται από τον πονηρό.
Αγαπητοί αδελφοί, αφού ο Χριστός ήλθε να καταργήσει το κράτος του διαβόλου, ας Τον αγαπήσουμε και ας έχουμε στενές και ζωντανές σχέσεις μαζί Του, για να γλιτώσουμε από τις παγίδες του πονηρού. Αμήν.
Μητροπ. Εδέσσης Ιωήλ, Ο επιούσιος Άρτος
