(Πράξ. β΄ 2-11)
Ἐν τῷ συμπληροῦσθαι τὴν ἡμέραν τῆς πεντηκοστῆς ἦσαν ἅπαντες οἱ ἀπόστολοι ὁμοθυμαδὸν ἐπὶ τὸ αὐτό. Καὶ ἐγένετο ἄφνω ἐκ τοῦ οὐρανοῦ Ἦχος ὥσπερ φερομένης πνοῆς βιαίας, καὶ ἐπλήρωσεν ὅλον τὸν οἶκον οὗ ἦσαν καθήμενοι· καὶ ὤφθησαν αὐτοῖς διαμεριζόμεναι γλῶσσαι ὡσεὶ πυρός, ἐκάθισέ τε ἐφ᾿ ἕνα ἕκαστον αὐτῶν, καὶ ἐπλήσθησαν ἅπαντες Πνεύματος ῾Αγίου, καὶ ἤρξαντο λαλεῖν ἑτέραις γλώσσαις καθὼς τὸ Πνεῦμα ἐδίδου αὐτοῖς ἀποφθέγγεσθαι. ῏Ησαν δὲ ἐν ῾Ιερουσαλὴμ κατοικοῦντες ᾿Ιουδαῖοι, ἄνδρες εὐλαβεῖς ἀπὸ παντὸς ἔθνους τῶν ὑπὸ τὸν οὐρανόν· γενομένης δὲ τῆς φωνῆς ταύτης συνῆλθε τὸ πλῆθος καὶ συνεχύθη, ὅτι ἤκουον εἷς ἕκαστος τῇ ἰδίᾳ διαλέκτῳ λαλούντων αὐτῶν. Ἐξίσταντο δὲ πάντες καὶ ἐθαύμαζον λέγοντες πρὸς ἀλλήλους· Οὐκ ἰδοὺ πάντες οὗτοί εἰσιν οἱ λαλοῦντες Γαλιλαῖοι; Καὶ πῶς ἡμεῖς ἀκούομεν ἕκαστος τῇ ἰδίᾳ διαλέκτῳ ἡμῶν ἐν ᾗ ἐγεννήθημεν, Πάρθοι καὶ Μῆδοι καὶ ᾿Ελαμῖται, καὶ οἱ κατοικοῦντες τὴν Μεσοποταμίαν, ᾿Ιουδαίαν τε καὶ Καππαδοκίαν, Πόντον καὶ τὴν ᾿Ασίαν, Φρυγίαν τε καὶ Παμφυλίαν, Αἴγυπτον καὶ τὰ μέρη τῆς Λιβύης τῆς κατὰ Κυρήνην, καὶ οἱ ἐπιδημοῦντες ῾Ρωμαῖοι, ᾿Ιουδαῖοί τε καὶ προσήλυτοι, Κρῆτες καὶ ῎Αραβες, ἀκούομεν λαλούντων αὐτῶν ταῖς ἡμετέραις γλώσσαις τὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ;
Ερμηνεία
Στο σημερινό αποστολικό ανάγνωσμα περιγράφεται η επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος στους μαθητές. Ήταν συνηγμένοι στο υπερώον και δέχθηκαν τη χάρη του Αγίου Πνεύματος. Στο κεφάλι του καθενός κάθισε μια πύρινη γλώσσα που ήταν σημάδι του Παναγίου Πνεύματος και άρχισαν να ομιλούν ξένες γλώσσες, καθώς η ενέργεια του Παρακλήτου έδινε «ἐφ’ ἕνα ἕκαστον αὐτῶν» (Πράξ. 2, 3). Οι ακροατές των λόγων του Πέτρου άκουγαν ο καθένας στη μητρική του γλώσσα τα λεγόμενα. Ας δούμε όμως περισσότερες λεπτομέρειες πάνω στο φαινόμενο της εκχύσεως του Ζωοποιού Πνεύματος.
Η κατάβαση τον Αγίου Πνεύματος
Πώς παρουσιάσθηκε το Άγιο Πνεύμα; Η απάντηση είναι πως η φανέρωση του έγινε εν είδει πύρινων γλωσσών. Βέβαια κι αλλού μας αναφέρει η αγία Γραφή για το Πανάγιο Πνεύμα. «Καὶ πνεῦμα Θεοῦ ἐπεφέρετο ἐπάνω του ὕδατος» (Γέν. 2, 1), δηλ. κατά τη δημιουργία το Άγιο Πνεύμα επιφερόταν πάνω στα ασχημάτιστα ύδατα. Επίσης ο Φαραώ να τι είχε πει για τον Ιωσήφ• «Μη ευρήσομεν άνθρωπον τοιούτον, ος έχει πνεύμα Θεού εν αυτώ» (41, 38). Επίσης ο ίδιος ο Θεός πρόσταξε τον Μωυσή• «και συ λάλησον πάσι τοις σοφοίς τη διανοία, ους ενέπλησα πνεύματος αισθήσεως...» (Εξ. 28, 3). Ο Θεός είχε γεμίσει τους σοφούς με το δικό του πνεύμα, δηλ. με τις σοφοποιές ενέργειες του Αγίου Πνεύματος. Ακόμη στον προφήτη Ιωήλ ο Θεός είπε πως θα στείλει το Άγιο Πνεύμα «ἐπὶ πάσαν σάρκα» (3, 1). Όλοι θα ενθυμούμαστε και το χωρίο από τον πασίγνωστο πεντηκοστό ψαλμό, που λέγει˙ «και πνεύμα ευθές εγκαίνισον εν τοις εγκάτοις μου» (50, 11). Στο υπερώον των μαθητών παρουσιάσθηκε εν είδει πύρινων γλωσσών (Πράξ. 2, 3).
Η αίσθηση της παρουσίας Του
Επίσης, πώς έκανε αισθητή την παρουσία του; Ήλθε σαν να ήταν βιαία πνοή. Ο άγιος Γρηγόριος Παλαμάς λέγει πως με τον ήχο αυτό το Πανάγιο πνεύμα γκρέμισε τα τείχη του πονηρού, ανύψωσε τους ταπεινούς, καθήρεσε τους υπερήφανους, έλυσε κάθε σύνδεσμο αδικίας, έκανε τους ανθρώπους υιούς της βροντής. Γέμισε το σπίτι, «οὗ ἤσαν καθήμενοι» (Πράξ. 2, 3). Άλλωστε ο Χριστός είχε πει˙ «ὑμεῖς δὲ ἐν πνεύματι βαπτισθήσεσθε ἁγίω οὐ μετὰ πολλᾶς ταύτας ἡμέρας» (1, 5). Όντως μετά από λίγες ημέρες, που είπε ο Κύριος τα λόγια αυτά, οι μαθητές βαπτίσθηκαν μέσα στις ενέργειες του αγίου Πνεύματος. Ο άγιος Οικουμένιος γράφει πως γέμισε το σπίτι το Άγιο Πνεύμα σαν να ήταν μια κολυμβήθρα. Πήρε ο καθένας μέρος από τη χάρη του Θεού. Ο Χριστός σαν άνθρωπος είχε όλο το πλήρωμα της χάριτος, ενώ οι Απόστολοι κι όλοι οι άλλοι άνθρωποι πήραν ένα μέρος. Ντύθηκαν δύναμη εξ ύψους, όπως προφήτευσε ο Χριστός.
Ο μέγας Φώτιος παίρνει το παράδειγμα του σιδήρου και της φωτιάς• «Ἔνδυμα δὲ τὸ Πνεῦμα τὸ ἅγιον λέγεται τῶν πιστῶν οὒχ ὡς ἱμάτιον μόνον, ἀλλ’ ὡς ἐνδύεται σίδηρος τὸ πῦρ, οὐκ ἔξωθεν περιβαλλόμενος, ἀλλ’ ὅλος δὶ’ ὅλου˙ οὕτω καὶ γὰρ καὶ τὸν Χριστὸν ὡς καὶ τὸ Πανάγιον Πνεῦμα, οὒχ ὡς ἱμάτιον, ἔξωθεν περικείμενον περιβαλλόμεθα, ἀλλ’ ὡς τὴν τὲ καρδίαν καὶ τοὺς λογισμοὺς πληρούμενοι τὲ φωτὸς καὶ τὸ πρόσωπον χάριτος», δηλ. ονομάζεται το Άγιο Πνεύμα ένδυμα των πιστών όχι μόνο σαν ιμάτιο (που σκεπάζει τον άνθρωπο), αλλά σαν τη φωτιά που πυρώνει το σίδερο. Ο σίδηρος δεν περιβάλλεται εξωτερικά τη φωτιά, αλλά γεμίζει ολόκληρος με αυτήν ή καλύτερα γίνονται ένα φωτιά και σίδηρος. Έτσι και τον Χριστό και το Πανάγιο Πνεύμα δεν το περιβαλλόμεθα εξωτερικά σαν ιμάτιο, αλλά μας γεμίζει την καρδιά και τους λογισμούς και το πρόσωπο με χάρη. Βέβαια, αυτό που πήραν οι Απόστολοι δεν είναι η ουσία του Θεού, αλλά οι ενέργειες.
Γιατί κατέβηκε το Άγιο Πνεύμα;
Γιατί κατέβηκε το Άγιο Πνεύμα; Κατέβηκε για τη σωτηρία μας και από απερίγραπτη αγαθότητα. Έκανε τη φύση μας ομόθεο. Πήραμε τη χάρη του Θεού. Το άγιο Πνεύμα έχει σαν όχημα και σαν καθέδρα τις ψυχές των ανθρώπων. Όπως ήταν στον προφήτη Ηλία και τους πνευματοφόρους Αποστόλους, είναι και σε όλους τους χριστιανούς ανάλογα με την πίστη και την καθαρότητα. Τους οδηγεί στον ουρανό. Ενώ προηγουμένως ο κάθε άνθρωπος ήταν γη και σποδός, τώρα γίνεται Προφήτης, Απόστολος, Άγιος, θαυματουργός, άνθρωπος του Θεού. Ό,τι έχουμε το οφείλουμε στο Άγιο Πνεύμα. Μέσα στην Εκκλησία περιπολεύει συνεχώς το Άγιο Πνεύμα. Ακόμη με τη βοήθειά του μετανοούμε, καταλαβαίνουμε τα σφάλματά μας, αναζητούμε τον Θεό. Φρουρεί τη διάνοιά μας, μας προφυλάσσει από την αμαρτία.
Όλοι πήραμε το Άγιο Πνεύμα
Όλοι μας έχουμε πάρει χαρίσματα του Αγίου Πνεύματος ανάλογα με την αντοχή και τη φύση μας. Όλα τα πλάσματα του Θεού, άψυχα και έμψυχα, οφείλουν την ύπαρξη τους στο Άγιο Πνεύμα. «Οὐδενὸς ἄπεστι τῶν ὄντων», τονίζει ο άγιος Μάξιμος. Πήραμε χαρίσματα όχι για να αργούμε, αλλά για να πολεμάμε. Ακόμη αξιούμεθα της χάριτος του Αγίου Πνεύματος μέσα από τα μυστήρια και μάλιστα μέσα από το μυστήριο της θείας Ευχαριστίας. Αυτό δεν θα πρέπει να το ξεχνάμε ποτέ, αλλά να το φέρνουμε στη μνήμη μας και να ζητάμε από το Πανάγιο Πνεύμα να μας διατηρήσει τη χάρη του επάνω μας μέχρι τέλους της ζωής μας, για να σωθούμε.
Αγαπητοί αδελφοί, πάντοτε να ενεργοποιούμε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος στη ζωή μας και μάλιστα να φροντίζουμε να αυξάνουμε αυτή τη χάρη. Αμήν
Μητροπ. Εδέσσης Ιωήλ, Ο επιούσιος Άρτος