(Πράξ. ια’ 19-30)
Ἐν ταῖς ἡμέραις ἐκείναις, διασπαρέντες οἱ Ἀπόστολοι ἀπὸ τῆς θλίψεως τῆς γενομένης ἐπὶ Στεφάνῳ διῆλθον ἕως Φοινίκης καὶ Κύπρου καὶ Ἀντιοχείας, μηδενὶ λαλοῦντες τὸν λόγον εἰ μὴ μόνον Ἰουδαίοις. Ἦσαν δέ τινες ἐξ αὐτῶν ἄνδρες Κύπριοι καὶ Κυρηναῖοι, οἵτινες εἰσελθόντες εἰς Ἀντιόχειαν ἐλάλουν πρὸς τοὺς Ἑλληνιστάς, εὐαγγελιζόμενοι τὸν Κύριον Ἰησοῦν. Καὶ ἦν χεὶρ Κυρίου μετ΄ αὐτῶν, πολύς τε ἀριθμὸς ὁ πιστεύσας ἐπέστρεψεν ἐπὶ τὸν Κύριον. Ἠκούσθη δὲ ὁ λόγος εἰς τὰ ὦτα τῆς Ἐκκλησίας τῆς ἐν Ἰεροσολύμοις περὶ αὐτῶν καὶ ἐξαπέστειλαν Βαρνάβαν ἕως Ἀντιοχείας· ὃς παραγενόμενος καὶ ἰδὼν τὴν χάριν τοῦ Θεοῦ ἐχάρη, καὶ παρεκάλει πάντας τῇ προθέσει τῇ καρδίας προσμένειν τῷ Κυρίῳ, ὅτι ἦν ἀνὴρ ἀγαθὸς καὶ πλήρης Πνεύματος ἁγίου καὶ πίστεως. Καὶ προσετέθη ὄχλος ἱκανὸς τῷ Κυρίῳ. Ἐξῆλθε δὲ εἰς Ταρσὸν ἀναζητῆσαι Σαῦλον, καὶ εὑρὼν ἤγαγεν εἰς Ἀντιόχειαν. Ἐγένετο δὲ αὐτοὺς καὶ ἐνιαυτὸν ὅλον συναχθῆναι ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ καὶ διδάξαι ὄχλον ἱκανόν, χρηματίσαι τε πρῶτον ἐν Ἀντιοχείᾳ τοὺς μαθητὰς Χριστιανούς. Ἐν ταύταις δὲ ταῖς ἡμέραις κατῆλθον ἀπὸ Ἱεροσολύμων προφῆται εἰς Ἀντιόχειαν· ἀναστὰς δὲ εἷς ἐξ αὐτῶν ὀνόματι Ἅγαβος ἐσήμανε διὰ τοῦ Πνεύματος λιμὸν μέγαν μέλλειν ἔσεσθαι ἐφ΄ ὅλην τὴν οἰκουμένην· ὅστις καὶ ἐγένετο ἐπὶ Κλαυδίου Καίσαρος. Τῶν δὲ μαθητῶν καθὼς εὐπορεῖτό τις ὥρισαν ἕκαστος αὐτῶν εἰς διακονίαν πέμψαι τοῖς κατοικοῦσιν ἐν τῇ Ἰουδαίᾳ ἀδελφοῖς· ὃ καὶ ἐποίησαν ἀποστείλαντες πρὸς τοὺς πρεσβυτέρους διὰ χειρὸς Βαρνάβα καὶ Σαύλου.
Ερμηνεία
Το σημερινό Αποστολικό Ανάγνωσμα από το βιβλίο των Πράξεων μας λέγει πως, όταν έγινε ο λιμός που προφήτευσε ο Αγάβος, τότε φάνηκε και η κοινωνικότητα των πιστών. Μάζεψαν στην Αντιόχεια χρήματα και εφόδια και τα έστειλαν στους αδελφούς Χριστιανούς της Ιουδαίας. Η συλλογή της βοήθειας έγινε «καθὼς ηὐπορεῖτο τὶς» (Πράξ. 11, 29), δηλ. ανάλογα με τη δυνατότητα που είχε ο καθένας. Εδώ φαίνεται η αλληλεγγύη και το κοινωνικό φρόνημα των πιστών. Ας δούμε λεπτομερέστερα τις προϋποθέσεις της κοινωνικής ζωής των Χριστιανών.
Η κοινωνικότητα των πιστών
Η κοινή πίστη πλησιάζει τους ανθρώπους και τους ενώνει και τους αλληλοστηρίζει. Βέβαια ακόμη και στην κοινή σύναξη της Εκκλησίας συμβαίνει να είμαστε ξένοι μεταξύ μας κι όταν ακόμη γνωριζόμαστε. Ο καθένας στέκει μόνος του και προσεύχεται για τον εαυτό του, ενώ όλοι οι ύμνοι και οι προτροπές των λειτουργών ιερέων απευθύνονται σ’ όλους. «Πρόσχωμεν! Ἀγαπήσωμεν ἀλλήλους», φωνάζει ο διάκονος. «Εἰρήνη πᾶσι», λέγει ο ιερέας και ευλογεί κι όλοι όσοι είναι στη σύναξη τον κοιτάζουν ξεχωριστά σαν να είναι ένας ένας. Μερικοί μάλιστα, που πιστεύουν πως είναι ευσεβείς, ούτε καν τον κοιτάζουν, αλλά διαβάζουν από κάποιο λειτουργικό εγκόλπιο που κρατούν ατά χέρια τους, απομονωμένοι στον εαυτό τους. Ακόμη, μπορεί χρόνια να πηγαίνουμε στην Εκκλησία, να καθόμαστε στο ίδιο μέρος και να έχουμε πλάι μας τους ίδιους ανθρώπους κι όμως να μην έχουμε καμιά επαφή με αυτούς. Να έρχονται μεγάλες μέρες και να μην ανταλλάσσουμε ούτε και τις τυπικές ευχές. Να παίρνουμε το αντίδωρο μας και να εξαφανιζόμαστε. Είναι και αυτό ένα δείγμα καταπτώσεως του άνθρωπου.
Το φοβερότερο είναι να κοινωνάμε το σώμα και το αίμα του Χριστού και να μην αισθανόμαστε να πλησιάσουμε το διπλανό μας με αγάπη. Αυτό μπορεί να συμβαίνει και μεταξύ κληρικών. Να ασπάζονται ο ένας τον άλλο στη Λειτουργία και να λένε «ὁ Χριστὸς ἐν τῷ μέσω ἡμῶν» κι έξω από το Ναό να μην έχουν καμιά σχέση. Όλα αυτά είναι δείγματα που φανερώνουν πόσο ξεμοναχιασμένοι είναι οι άνθρωποι στον καιρό μας, κι ας φωνάζουν όλοι για ομοψυχία και συναδέλφωση και κοινωνικότητα. Όταν λείπει η πίστη, όλα τα άλλα είναι κενά και λέξεις στο στόμα των ανθρώπων. Η πίστη είναι εμπιστοσύνη στο Θεό και αγάπη στους ανθρώπους.
Το πρότυπο της κοινωνικής μας ζωής
Η κοινωνική ζωή των πιστών πρέπει να είναι σύμφωνη με το πρότυπο της αγίας Τριάδος. Ο πιστός Χριστιανός ζει, δρα και κινείται σύμφωνα με τον κοινοτικό τρόπο ζωής της άγιας Τριάδος. Όπως τα τρία πρόσωπα του Τριαδικού Θεού έχουν μία ουσία, μία θέληση, δηλ. κοινή ενέργεια και η μία σχέση μεταξύ τους είναι αγαπητική, έτσι και οι Χριστιανοί μιμούμενοι αυτό το ήθος προσπαθούν να ζήσουν μεταξύ τους έχοντας σαν βάση την ύψιστη αρετή της αγάπης. Η άρρηκτη σχέση των τριών Προσώπων είναι το πρότυπο της ζωής της κοινωνίας μας και ειδικότερα της εκκλησιαστικής μας ζωής.
Μέσα στη θεία Λειτουργία, αλλά και γενικότερα στην πνευματική ζωή της Εκκλησίας μας, φανερώνεται και βιώνεται ο τρόπος ζωής της αγίας Τριάδος. Όλοι οι πιστοί αισθάνονται μεταξύ τους αδέλφια, εξαφανίζονται οι διαφορές, αναπτύσσονται χαρίσματα, γίνεται πνευματική καλλιέργεια των ψυχών, τονίζεται η συμμετοχή του ενός στα προβλήματα και στις χαρές του διπλανού του, είναι αποτυπωμένη στα πρόσωπα όλων η εικόνα του Θεού και γενικά τελειοποιείται ο άνθρωπος. Αυτή η πίστη και ο τρόπος ζωής έκανε τους Μάρτυρες ακόμη και στο μαρτύριο και προ του θανάτου να έχουν μια κοινωνικότητα αξιοθαύμαστη.
Ο ιερός Χρυσόστομος τονίζει ότι εκείνο που μας ξεχωρίζει από τα θηρία, είναι αυτή η κοινωνική πνευματική ζωή, «ἀλλ’ ἥ το κατοικεῖν ἀδελφοὺς ἐπὶ τὸ αὐτὸ» (Ψαλμ. 132, 1). Οι πόλεις κτίσθηκαν όχι για να ζούμε, αλλά για να συγκατοικούμε με αγάπη. Η απομόνωση κάνει τον άνθρωπο πιο ευάλωτο στον πονηρόˑ «οὕτω καὶ τὴ γυναικὶ παρὰ τὴν ἀρχὴν ἐπέθετο, μόνην αὐτὴν ἀπολαβῶν καὶ τοῦ ἀνδρὸς χωρὶς οὖσαν εὐρῶν», δηλ. έτσι και κατά την αρχή της ζωής επιτέθηκε στη γυναίκα, όταν την επέτυχε μόνη και τη βρήκε χωρίς τον άνδρα της, θα παρατηρήσει ο Άγιος.
Η κοινωνική ζωή των πιστών σήμερα
Στους δύσκολους καιρούς που περνάμε, κι είναι δύσκολος πραγματικά ο καιρός μας, αισθανόμαστε την ανάγκη της συμπαράκλησης και του αλληλοστηριγμού. Η αλήθεια είναι πως με όλα τα μέσα της επικοινωνίας και της συγκοινωνίας, με όλη τη συγκέντρωση των πληθυσμών στις μεγάλες πόλεις και παρά τη συγκατοίκηση σε πολυκατοικίες, είμαστε ξένοι και άγνωστοι μεταξύ μας. Σ’ ένα χωριό με εκατό σπίτια είναι όλοι γνωστοί με¬ταξύ τους με τα μικρά τους ονόματα, αλλά σε μια πολυκατοικία με είκοσι πέντε οικογένειες είναι όλοι άγνωστοι˙ ανεβαίνουν και κατεβαίνουν κι είναι σπάνιο να ανταλλάξουν χαιρετισμό και να πουν μεταξύ τους «καλημέρα».
Αγαπητοί αδελφοί, η μοναξιά είναι γνώρισμα του καιρού μας και πρέπει να αναζητήσουμε την αιτία στην έλλειψη κοινής πίστης. Ας γιγαντώσει η πίστη μας στον Χριστό και τότε θα φανεί και η αγάπη μας και στον άνθρωπο. Αμήν.
Μητροπ. Εδέσσης Ιωήλ, Ο επιούσιος Άρτος