(Γαλ. στ΄ 11-18)
Ἀδελφοί, ἴδετε πηλίκοις ὑμῖν γράμμασιν ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί. Ὅσοι θέλουσιν εὐπροσωπῆσαι ἐν σαρκί, οὗτοι ἀναγκάζουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, μόνον ἵνα μὴ τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ διώκωνται. Οὐδὲ γὰρ οἱ περιτετμημένοι αὐτοὶ νόμον φυλάσσουσιν, ἀλλὰ θέλουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, ἵνα ἐν τῇ ὑμετέρᾳ σαρκὶ καυχήσωνται. Ἐμοί δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, δι᾿ οὗ ἐμοὶ κόσμος ἐσταύρωται κἀγὼ τῷ κόσμῳ. Ἐν γὰρ Χριστῷ ᾿Ιησοῦ οὔτε περιτομή τι ἰσχύει οὔτε ἀκροβυστία, ἀλλὰ καινὴ κτίσις. Καὶ ὅσοι τῷ κανόνι τούτῳ στοιχήσουσιν, εἰρήνη ἐπ᾿ αὐτοὺς καὶ ἔλεος, καὶ ἐπὶ τὸν ᾿Ισραὴλ τοῦ Θεοῦ. Τοῦ λοιποῦ κόπους μοι μηδεὶς παρεχέτω· ἐγὼ γὰρ τὰ στίγματα τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ ἐν τῷ σώματί μου βαστάζω. ῾Η χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ μετὰ τοῦ πνεύματος ὑμῶν, ἀδελφοί· ἀμήν.
Ερμηνεία
Οι άγιοι της Εκκλησίας μας θεωρούσαν τον Σταυρό του Χριστού καύχημα και πηγή χαράς. Αντίθετα, στη σημερινή εποχή όχι σημείο χαράς δεν είναι, αλλά οι άνθρωποι στην πράξη τον αποφεύγουν. Είναι αδύνατο η κοινωνία της αφθονίας να κατανοήσει το μυστήριο του Σταυρού. Ο κάθε άνθρωπος, αντί να αγαπήσει τον Σταυρό του Κυρίου, αγαπά και ερωτεύεται τον εαυτό του• διώχνει μακριά την μνήμη του θανάτου. Η αγαπητική σχέση Θεού και ανθρώπου, που συνιστά και το ανθρώπινο πρόσωπο, διαλύθηκε από τη μανία που έχουμε για την υλική ευμάρεια, η οποία είναι κατ’ ουσίαν μια κρυφή αθεΐα. Όποιος αρνείται τον Σταυρό, μαζί του αρνείται και τον Χριστό που είναι η ζωή των ανθρώπων. Ο άγιος Κύριλλος Ιεροσολύμων στην ΙΓ' Κατήχησή του γράφει- «καύχημα μὲν τῆς καθολικῆς Ἐκ¬κλησίας καὶ πᾶσα πρᾶξις Ἰησοῦς, καύχημα δὲ καυχημάτων ὁ Σταυρός». Ο Σταυρός του Χριστού, δηλαδή το μυστήριο του θανάτου και της Αναστάσεως, θα είναι πάντοτε η αρχή και το τέλος, το Α και το Ω της ζωής της Εκκλησίας, αλλά και της προσωπικής μας ζωής και της ιστορίας του κόσμου μας.
Οι ιουδαΐζοντες χριστιανοί, που με περισσή καύχηση τηρούσαν τις ανώφελες διατάξεις του μωσαϊκού Νόμου, όπως π.χ. την περιτομή και τους καθαρμούς, ανάγκασαν τον απόστολο Παύλο να τους υπενθυμίσει πως με το Βάπτισμα έχουν καταστεί «καινή κτίσις» και δεν επιτρέπεται να γυρνάνε στις παλιές παιδαγωγικές διατάξεις του Νόμου, αλλά να καυχώνται για τον Σταυρό του Χριστού. «Ἐμοὶ δὲ μή γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ Σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ» (Γαλ. 6,14), θα τονίσει εμφαντικά ο ίδιος ο Παύλος για τον εαυτό του. Το αρραγές θεμέλιο της πνευματικής μας ζωής πάνω στο οποίο θα εποικοδομήσουμε «τὰ λοιπὰ τῆς πίστεως» είναι ο Σταυρός του Χριστού, γι’ αυτό και είναι το καύχημά μας.
Το καύχημα του Σταυρού
Μετά την τριήμερη έγερση του Κυρίου, η λέξη «ἐσταυρωμένος» από επονείδιστη και αποτρόπαιη που ήταν, έγινε τιμητική. Ο άγγελος προσφωνώντας τις μυροφόρες είπε• «μὴ ἐκθαμβεῖσθε• Ἰησοῦν ζητεῖτε τὸν Ναζαρηνὸν τὸν ἐσταυρωμένον• ἠγέρθη...» (Μάρκ. 16,6). Από τώρα και στο εξής ο Χριστός θα αναγνωρίζεται και θα ομολογείται ως ο Εσταυρωμένος. Σταυρός και Χριστός δεν χωρίζονται, είναι πάντοτε ενωμένοι. Ούτε ο Κύριος χωρίς τον Σταυρό δοξολογείται, αλλ’ ούτε και ο Σταυρός κατανοείται χωρίς τον Ιησού. Ο απόστολος Παύλος πολλές φορές κάνει λόγο για τον Σταυρό. Σε μια επιστολή του προς τον Τιμόθεο τον παροτρύνει να μην επαισχυνθεί «τὸ μαρτύριον τοῦ Κυρίου ἡμῶν» (Β' Τιμ. 1,8), δηλαδή να μη ντραπεί να ομολογήσει και πολύ περισσότερο να ζήσει τον Σταυρό και το μαρτύριο του Κυρίου. Η Εκκλησία καθημερινά μέσα στις Ακολουθίες της δεν παραλείπει να προβάλλει το μυστήριο του Σταυρού• «ἰδοὺ γὰρ ἦλθε διὰ τοῦ Σταυροῦ χαρὰ ἐν ὅλῳ τῷ κόσμῳ». Πριν από τον Χριστό ο Σταυρός ήταν σημείο λύπης, ενώ μετά τη θυσία του Κυρίου σημείο χαράς και καυχήσεως. «Χριστὸς ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ καὶ ἡμεῖς ἑορτὴν καὶ πανήγυριν ἄγομεν», διαλαλεί ό ιερός Χρυσόστομος.
Ποιοι είναι οι λόγοι πού επιβάλλουν να καυχόμαστε για τον Σταυρό του Χριστού;
Οι λόγοι της καυχήσεως του Σταυρού
Ο Τίμιος Σταυρός έγινε καύχημα της Εκκλησίας, γιατί αφαίρεσε την αμαρτία από τον άνθρωπο, έγινε καθάρσιο της οικουμένης, αιτία να διαλυθεί η χρόνια έχθρα μεταξύ Θεού και ανθρώπων, ανέβασε πάνω στον ουρανό και εγκατέστησε στα δεξιά του Θεού την ανθρώπινη φύση, διέλυσε τον άδη που ήταν η ακρόπολη του διαβόλου και χάρισε την αληθινή ζωή στους πιστούς. Ο Τίμιος Σταυρός έγινε αιτία και από τη ζωή των ανθρώπων «ἀπέδρα ὀδύνη, λύπη καὶ στεναγμός» (Ησ. 51,11). Όλα έγιναν καινούργια (Β' Κορ. 5,17), «διαλέλυται ἡ φθορὰ καὶ ἐξήνθησε ἡ ἀφθαρσία, καὶ βροτοὶ ἐθεώθημεν καὶ διάβολος πα¬ντελῶς καταβέβληται» (Προσόμοιο του Εσπερινού του Σταυρού). Γι’ αυτό και ένας από τους άγιους Πατέρες, όταν τον ειρωνεύθηκε ένας άπιστος πως τάχα πιστεύει σ' έναν εσταυρωμένο, απάντησε- «πιστεύω σ' αυτόν που σταύρωσε την αμαρτία».
Ο Τίμιος Σταυρός είναι η εγγύηση της σωτηρίας μας. Είναι η καλύτερη απόδειξη πως μπορούμε, εάν θέλουμε, να σωθούμε. Ο Κύριος το βεβαίωσε κατηγορηματικά στους μαθητές του- «κἀγώ ἐὰν ὑψωθῶ ἐκ τῆς γῆς, πάντας ἑλκύσω πρὸς ἐμαυτόν» (Ιω. 12,32). Ο Σταυρός είναι το αγκίστρι του Χριστού που αλιεύει τους ανθρώπους στη βασιλεία των ουρανών. Ο Κύριος δεν ήλθε για να θαυματουργήσει ή να διδάξει απλώς, αλλά για να πάθει. Ο Σταυρός «λυσίποινος πληγή», γράφει ο αγ. Ιω¬άννης ο Δαμασκηνός. Είναι η πληγή που λύνει τις ποινές των ανθρώπων, πόνος που μεταδίδει τη ζωή, «φυσίζωος ἀλγηδών». Έτσι εξηγείται η επιμονή του Κυρίου να σταυρωθούμε μαζί του (Μαρκ. 8,34) ή να σηκώσουμε τον Σταυρό του (Λουκ. 14,27) για να γίνουμε γνήσιοι μαθητές του. Όταν κάποιος με την πράξη και τη θεωρία, σημειώνει ο άγιος Γρηγόριος ο Παλαμάς, αρχίζει να καλλιεργεί τον έσω άνθρωπο και καθαρισθεί από τις αμαρτίες, ανακαλύπτει μέσα του τον κρυμμένο θείο θησαυρό και βλέπει πως στην καρδιά του υπάρχει η βασιλεία του Θεού. Τότε, όταν συμβούν όλα αυτά, σταυρώνει τον κόσμο και τα πάθη του. Γίνεται εσταυρωμένος για τον Χριστό. Η δύναμη του πιστού και της Εκκλησίας είναι ο Σταυρός του Κυρίου.
Η δύναμη της Εκκλησίας είναι ο Σταυρός
Η δύναμη της Εκκλησίας είναι η αδυναμία του Σταυρού. «Ὅταν γὰρ ἀσθενῶ, τότε δυνατός εἰμι» (Β' Κορ. 12,10), έλεγε ο απ. Παύλος. Η ευαγγελική ιστορία έδειξε πως ο Χριστός φανέρωσε την παντοδυναμία του, όταν ήταν γεμάτος από τις πληγές των ανθρώπων. Ο διάβολος δεν φοβήθηκε τόσο τον Χριστό, όταν έκανε θαύματα και δίδασκε, όσο τρομοκρατήθηκε από τον Σταυρό, τη σιωπή του, τη σωματική του αδυναμία και τον πόνο. Έτσι και η Εκκλησία. Πορεύεται σταυρωμένη πάνω στον Σταυρό του Κυρίου γεμάτη από πληγές και με την κατηγορία πως διδάσκει τη μωρία του Σταυρού (Α' Κορ. 1,18). Μα όσο σταυρώνεται, τόσο περισσότερο φανερώνει τη δύναμη του Χριστού στον κόσμο. Δεν οφείλουμε τη δύναμή μας στα όπλα, ούτε στην κοσμική εξουσία και στα αξιώματα, αλλά στον Σταυρό του Χριστού. Ο Εσταυρωμένος είναι η σημαία της Εκκλησίας. Είναι φοβερή κατάσταση η εκκοσμίκευση της εκκλησιαστικής μας ζωής. Αντί για τη στέρηση του Σταυρού προτιμήσαμε την αυτάρκεια των υλικών αγαθών. Ξεχάσαμε πως ένδοξες εποχές για την Εκκλησία είναι, όταν τη σταυρώνουν ποικιλοτρόπως οι διάφοροι εποχιακοί διώκτες. Αντί να συγκινούμαστε από την ευχαριστιακή φανέρωση του Σταυρού, επιζητούμε την κοσμική εξουσία και αίγλη. Χρειάζεται να δώσουμε και το αίμα μας για να διατηρήσουμε το ήθος του Σταυρού μέσα σε μια δαιμονοκρατούμενη κοινωνία.
Αγαπητοί αδελφοί, εάν ο Σταυρός είναι η δόξα του Χριστού, πρέπει και σε μας τους χριστιανούς να γίνει ο οδηγός και το καύχημα της ζωής μας. Ο Σταυρός είναι «πολυδύναμος δύναμις» πάνω στον οποίο θα ακουμπήσουμε για να αγωνισθούμε να επιτύχουμε τη σωτηρία μας. Αμήν.
Μητροπ. Εδέσσης Ιωήλ, Ο επιούσιος Άρτος
